GWR Cordon Dia DD5 Twin Gas Tank Wagen

 

Historie

In de GWR periode waren er nog veel rijtuigen voorzien van gasverlichting. Om deze rijtuigen op afgelegen stations van gas te voorzien waren er een aantal wagons als gastankwagen met als telegrafische benaming Cordon gebouwd men gebruikte onderstellen van oude rijtuigen of ander wagons welke dan verbouwd werden tot wagens met 1, 2 of meer gasreservoirs. Op een aantal plaatsen van het GWR net waren gasvul installaties gebouwd waar men deze wagon met gas vulde en de dan naar een afgelegen station vervoerde om daar ook de personenrijtuigen weer van gas te voorzien. Dit was een uitgebreid netwerk.

Nog even wat historisch onderzoek gedaan in mijn archief het Great Western Journal nr 1. winter 1992 opgezocht (nu dat was geen zoeken want al de aanwezige bladen en informatie is opgeslagen in mijn Blokpost-Bib database) daar in een uitgebreid artikel van John Lewis over deze toch wat bijzondere wagons eigenlijk buitenbeentjes die het met onderstellen van gesloopte rijtuigen of wagons moesten doen vandaar ook de grote verschillen.

De wagen die in het bouwpakket is aangeduid met nr 9 dat klopt niet nr 9 was een heel korte uitvoering. De in het bouwpakket bedoelde nr 9 moet nr 2 zijn gebouwd in april 1883 met een onderstel lengte van 18' 6" wiel bases 9' 0" en wieldiameter 3' 6" in januari 1947 voorzien van een ander onderstel met een lengte van 25'' 3/4"' en een wielbasis van 16'0" en een Morton remsysteem. En dit is het onderstel is te bouwen met de onderdelen aanwezig in het bouwpakket. De gasketels zijn te lang deze moeten worden ingekort de lengte was 15'0". In het artikel is een foto afgebeeld van de correcte nr 2 in 1947. Ook is in boekwerk GWR Goods Wagons een aantal pagina's gewijdt aan de Cordon's. Ik ga het bouwpakket zodanig aanpassen zodat er een correcte wagen gebouwd wordt zoals deze in 1947 in dienst was. Past wel bij mijn Minehead project want ik het materieel voor twee perioden n.l 1900 -1910 en 1930 - 1948. Ik kan dus wisselen van periode.

De bovenstaande foto van de Cordon nr 2 is zoals het bedoeld is het frame enz. klopt wel moet alleen naar het remsysteem kijken want daar is ook een verschil waar te nemen. De gasketels zijn duidelijk korter dan de ketels bij het bouwpakket geleverd. Ze zijn in 1:1  15' 0"  in 1;43,5 wordt dat 104.827  afgerond 104.9 mm. De kopse kant  van de gasketels op de foto laat zien de aansluitingen van de gasleidingen en de aanwezigheid van de twee drukmeters.

Gasketels met manometes en afsluiters

Op de bovenstaande foto zijn duidelijk de gasaansluitingen en manometers te zien waarmee de gasketels gevuld en geleegd worden. De foto is van Cordon No.7 (Photo G.A.Carpenter P2/6)

Het 1:43,5 scale seven model.

Er zijn niet veel bouwpaketten op de markt om op de schaal 1:43,5 een Cordon te bouwen. Het pakket wat ik als verjaardags kado heb gekregen van de Blokpost-Nul vrienden is samengesteld door Lauri Griffin met de kanttekening dat er toch wel wat zelfwerkzaamheid nodig is om deze wagon tot een goed model te bouwen het is een wat gedateerd bouwpakket. Dit maakt het allemaal nog wat leuker om het tot een goed einde te brengen. Het eerste probleem waar ik tegenaan liep waren de frame balken deze waren moeilijk om te zetten omdat er geen vouwnaden in geëtst waren. Ik heb best veel ervaring maar het lukte niet om een net U profiel te vouwen met de klinknagels op de juiste plaats. Besloten om dit maar terzijde te leggen en zelf twee mooie U balken met de juiste klinknagels en montage platen te gaan maken. Profiel materiaal besteld. Nu kon ik wel verder met het rollen van de twee gasketels op mijn onvolprezen G.W. Models rollenbankje ideaal zo'n stuk gereedschap.

Voor het rollen van de ketels is een rollenbankje onontbeerlijk. Dit rollenbankje heb ik jaren geleden aangeschaft bij G.W. Models. Om het geëtste klinknagel patroon niet te beschadigen gebruik ik een stuk karton waarop de messing plaat rust tijdens het walsen.

Het rollen van de gasketels.

Hier begint de gasketel al de vorm te krijgen door links en rechts van de rollen de stelbouten aan te draaien is de juiste ronding te vormen na een aantal maal dit te herhalen en er op te letten dat de plaat messing niet scheef gaat en de straal aan beide kanten gelijk blijft. Na het rollen kan aan de rechterzijde de stelbout helemaal worden losgedraaid het steunlager van de bovenste wals verwijderd en dan kan de gevormde ketel van de wals worden afgeschoven.

Na het rollen begint het wat te worden nu verder met het monteren van de bolle kopse kanten deze zijn van witmetaal. Om de witmetalen bolle kopse kanten er zo op te solderen lijkt me niet netjes worden. Beter is denk ik om 4 houten schijven te maken en deze in de ketels te lijmen en dan de witmetalen kopse kanten dmv lijmen monteren. Moet nog even bekeken worden. Ook ga ik de houtenbalken waarop gasketels rusten van echt hout maken ziet er realistischer uit dan vouwen uit messing plaat.

Onderzijde frame.

Het frame is zoveel mogelijk conform de werkelijkheid uitgevoerd. Om een planken inmitatie aan de onderzijde te laten zien heb ik de meegeleverde bodemplaat omgedraaid en voorzie de bovenkant van echte houten plankjes. Ook het doorlopende trekwerk voor de kopplingen is aangebracht. Als het model op de rails staat zie je dit niet maar het hoort er wel bij.

Opbouw van de ketels.

De messing gas ketels zijn aangepast volgens de 1:1 tekening. De kopsekanten zijn van witmetaal.  

De ketelsteunen.

 

 Ketelsteunen in 3D op de juiste maat getekend. Frees klusje in hout benodigd 4 stuks.

Remwerk van de wagon.

Het Morton type remwerk van deze wagon is nog even een uitdaging want een aantal onderdelen moeten worden bijgemaakt.

 
  • Schaal; 1:43,5 scale seven standard
  • Spoorwijdte: 33.0 mm
  • Maatschappij. Great Western Railway
  • Registratie nummer: 2
  • Materiaal: Messing, witmetaal, hout
  • Wielen: Slater's Manshell artnummer 7124GS
  • Messing gietwerk: Laurie Griffin
  • Messing profielen: 5 x 2 mm  Fa. Knupfer
  • Ketelsteunen: Hout
  • Framebedekking: Hout
  • Gewicht wagen: nnb
  • Project gestart: 20200401
  • Project gereed: nnb
  • Foto prototype: M. Longridge / HMRS
  • Foto prototype gasaansluitingen: G.A Carpenter P2/6
  • Foto's van het model: CdeJong
  • Bouwer: CdeJong
  • Informatie op zondag 15 juni 2025 bijgewerkt door Cor de Jong.